Ekonomi idaresi iç talebi sınırlamak ismine attığı adımlara bir yenisini eklerken; birebir vakitte döviz çıkışına neden olan havayolları, seyahat acenteleri ve konaklama ile ilgili yurt dışına ait harcamalarda kredi kartına taksitlendirmeyi kaldırdı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından alınan karara nazaran, sermaye yeterliliği standart oranları hesaplamasında dikkate alınan risk yüklerini gereksinim kredileri, kişisel kredi kartları, taşıt kredileri ile taşıt teminatlı krediler ve tüketiciler ile yapılacak finansal kiralama süreçleri açısından artırılmasına karar verildi.
BDDK kararına nazaran bu süreçlerde standart yaklaşımın kullanılması durumunda risk yükleri yüzde 150 olarak uygulanacak. Karar afet bölgesi olarak ilan edilen yerlerde 1 Ocak 2024’e kadar uygulanmayacak.
Söz konusu yüksek risk yükleri kararın alındığı tarihten sonra kullandırılan yeni krediler için uygulanacak.
Ekonomi idaresi enflasyonu denetim etmek ve iç talebi azaltmak ismine, faiz artırımının yanı sıra geçen haftalarda kimi sıkılaşma kararları da almıştı. Bu kapsamda Merkez Bankası nakdî sıkılaşma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararlarını duyurmuştu.
‘KUR VE VİZE SORUNU SONRASI SEYAHAT ACENTELERİNE 3. DARBE’
Kararı kıymetlendiren Çeşit Operatörleri Platformu Periyot Sözcüsü Cem Polatoğlu, kurdaki artış ve vize sorunu nedeniyle zati sıkıntı durumda olan seyahat acentelerinin daha da çıkmaza gireceğine dikkat çekti.
Kararın, ‘vatandaş yurtdışına giderek döviz harcamasın’ mantığını yansıttığını belirten Polatoğlu, “Zaten iktisattaki gelişmeler vurmuştu, kur nedeniyle yolcu azalmıştı. Vize sorunu yüzünden de müşterilerimiz azalmıştı. Üçüncü darbe de bu oldu” dedi.
Polatoğlu şu değerlendirmelerde bulundu:
“Euro’nun, doların artmasıyla aslında işlerimiz yüzde 30-35 düşmüştü. Vize sorunu nedeniyle de artık beşerler vize almaktan vazgeçti. Nereden bakarsanız bakın bu sorun da işlerimizden yüzde 15-20 götürdü. Artık bir de taksit olayı vurdu. Geçen sene yurtdışına 1,000 kişi götüren bu sene 100 kişi götürebilecek mi, bunu düşünüyoruz. Bence sıkıntı.”
TÜİK tarafından dün açıklanan turizm datalarına nazaran, yurt içinde ikamet edip öteki ülkeleri ziyaret eden vatandaşların harcamalarından oluşan turizm masrafı birinci altı ayda bir evvelki yıl birebir periyoda nazaran yüzde 84 artışla 3,17 milyar dolar olarak gerçekleşti. Kelam konusu periyotta yurtdışına çıkan vatandaş sayısı ise 4,95 milyon oldu.
Yurtdışı cinslerde paket fiyatının ortalama 550-600 Euro düzeylerinden başladığını, ekstra maliyetlerle birlikte iki kişilik bir aile için tıp maliyetinin 50 bin TL düzeylerinde oluştuğunu belirten Polatoğlu, “Mevcut ekonomik ortamda bu meblağı tek seferde ödeyebileceklerin sayısı çok az. Vatandaş yurtdışına gidip döviz harcamasın mantığı” diye konuştu.
Aynı vakitte TurAndiamo’nun İdare Konseyi Lideri olan Polatoğlu, “Müşterimin neredeyse yüzde 100’ü taksitle alıyordu. Nakit ödeyen müşteri son bir senede ya birdir, ya ikidir” dedi ve ekledi:
“Karı koca çalışanlar ya da emekliler takside vurarak gidebiliyorlardı. Altı taksit yapıp ayda 8-9 bin TL ödeyip senede bir defa de olsa yurtdışına gidebiliyorlardı. Artık o olay büsbütün kalktı. Nasıl gelsinler?”
HAVAYOLLARI PAYLARI SONLU ETKİLENDİ
Öte yandan karar kapsamındaki havayolları şirketlerinin payları endeksin açılışı sonrası bir ölçü satışla karşılaşsa da düşüş sonlu kaldı.
THY THYAO.IS payları saat 13.17’de yüzde 0,38 düşüşle 233,5 TL’den, Pegasus de yüzde 0.5 kayıpla 838,4 TL’den süreç görüyor.
Aracı bir kurumun havacılık analisti, “Hisselerde değerli bir tesir gözlenmiyor. Bilhassa THY’de Türkiye’den yurtdışına gidenlerin hissesi görece daha düşük olduğu için, tesir de çok daha hudutlu oldu” dedi ve şunları söyledi:
“Öte yandan aslında bu kurlarla yurtdışına gidenler tekrar gidebilecek diye bir niyet de olabilir. Aslında önemli bir bastırılmış bir talep vardı, ‘zaten kaç kişi gidiyordu, gidebilenler tekrar giderler’ niyeti nedeniyle tesir o derece kuvvetli olmayabilir. Brent de bugün aşağıda olduğu için olumsuz etkiyi sınırladı.” (REUTERS)
